Milyonlarca çalışan, maaş artışlarının ne kadar olacağını belirleyen rakamları bekliyor. Merkez Bankası'nın yeni enflasyon tahminleri asgari ücret zammı için dört farklı senaryoyu ortaya çıkardı. Oluşan bu senaryolar, işçilerin alacağı net ve brüt maaşları ile işverene maliyetleri şu şekilde öngörülüyor...
ENFLASYON RAKAMLARI VE ASGARİ ÜCRET TESPİT KOMİSYONU
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, önümüzdeki dönemde asgari ücret artışı için ilk olarak enflasyon oranlarını dikkate alacak. Hükümetin 2024 yılı için açıkladığı Orta Vadeli Program'a (OVP) göre, yıl sonu enflasyon oranı yüzde 41,5 olarak öngörülmüştü. Bu tahmine göre, net asgari ücretin 24 bin 57 TL olması bekleniyor. Ancak Merkez Bankası, son enflasyon raporunda yıl sonu enflasyon tahminlerini yukarı yönlü revize etti. Buna göre, enflasyon oranının yüzde 42 ile yüzde 46 arasında olacağı ifade edildi.
ASGARİ ÜCRET ZAMMI İÇİN OLASI SENARYOLAR
Merkez Bankası'nın açıkladığı yeni tahminlere göre, dört farklı senaryo üzerinden asgari ücret hesaplamaları yapılabilir. İşte bu senaryolar doğrultusunda işçilerin alacağı net ücretler, brüt ücretler ve işverene olan maliyetler:
Senaryo 1: OVP Tahmini - Yüzde 41.5 Artış
Brüt Ücret: 28 bin 303 TL
Net Ücret: 24 bin 058 TL
İşverene Maliyet: 33 bin 257 TL
Senaryo 2: Merkez Bankası Alt Sınır Tahmini - Yüzde 42 Artış
Brüt Ücret: 28 bin 403 TL
Net Ücret: 24 bin 143 TL
İşverene Maliyet: 33 bin 374 TL
Senaryo 3: Merkez Bankası Tahmini - Yüzde 44 Artış
Brüt Ücret: 28 bin 803 TL
Net Ücret: 24 bin 483 TL
İşverene Maliyet: 33 bin 844 TL
Senaryo 4: Merkez Bankası Üst Sınır Tahmini - Yüzde 46 Artış
Brüt Ücret: 29 bin 203 TL
Net Ücret: 24 bin 823 TL
İşverene Maliyet: 34 bin 314 TL
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu da 2024 yılının son çeyreğine ilişkin Enflasyon Raporu'nu değerlendirdi.
Kozanoğlu, genel olarak hizmet enflasyonunun mal enflasyonunun üzerinde seyrettiğine değindi, "yüksek faizlerle sıkı para politikası izlenmesinin hizmet fiyatları üzerinde caydırıcı etki yapmadığı anlaşılıyor." diye yazdı. Yüksek faiz politikasının yabancı sermayeyi ülkede tutmak için bir araç olarak kullanıldığını ancak ticarete konu olmayan hizmetlerde enflasyona olumlu bir etkisinin olmadığını belirtti. Asgari ücrete yapılması gereken zammı da hesaplayan Kozanoğlu, vatandaşın geçen altı aydan da alacaklı olduğunu ifade etti ve en az yüzde 56.8 zam yapılması gerektiğini kaydetti. Kozanoğlu, asgari ücretin nasıl hesaplanması gerektiğini de anlattı.
Kozanoğlu, Birgün'deki "Enflasyon raporu ve asgari ücret" başlıklı yazısında şu görüşlere yer verdi:
"Raporun asıl kritik bölümü, enflasyon üzerindeki temel risklerin sayıldığı sayfa. Yine enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları birinci sıraya konuyor. İmalı biçimde 'siz yüksek enflasyon beklerseniz düşüş olmaz' deniyor. Suçlu değişmiyor. Fiyatlama davranışları ile de şirketlere 'siz zam yapmayı sürdürürseniz işimiz zorlaşır' mesajı veriliyor. Halbuki pratik fiyatlar denetlenmeden zamların durmayacağını gösteriyor.
Hizmet enflasyonundaki katılığın sürmesi endişesi de dile getiriliyor. Yönetilen-yönlendirilen fiyatların hizmet enflasyonunu yukarı çektiği, kiranın risk unsuru olduğu vurgulanıyor. Kira artışları sınırını kaldıran ekonomi yönetimi. Elektrik, doğalgaz, köprü geçiş ücreti vb. tüm fiyatları belirleyen de aynı otorite. Demek ki riskin kaynağı da sizlersiniz.
(...)
ASGARİ ÜCRET NASIL HESAPLANMALI?
Asgari ücret belirlenirken yurttaşın muhatap olduğu ortalama enflasyonun temel alınması gerekiyor. Ekim ayı itibarıyla ortalama enflasyon TUİK’e göre yüzde 62,02. Yılın da bu civarda kapanması beklenir. Yıl başında yüzde 50 civarında zam gören asgari ücretlinin buradan zaten bir 12 puan alacağı var. OVP’de 2025 yıl sonu enflasyonu yüzde 17,5 beklenirken, ortalama enflasyon yerine ikame edebileceğimiz deflatör artışı yüzde 33,9’du. Yüzde 21 yıl sonu beklenti revizyonu sonrası deflatörün de yüzde 40 civarına yükseldiğini varsayabiliriz. 12 puan telafi ve yüzde 40 enflasyonun birleşik etkisi yüzde 56.8’e gelir. Buradan asgari ücretlilerin refahı daha fazla düşmeden, yapılacak zammın yüzde 56.8’den başlaması gerektiği sonucu çıkar."
