Türkiye, Suriye ile enerji alanında iş birliğini derinleştiriyor.
Aralık 2024'te Baas rejiminin devrilmesinin ardından ülkede geçiş süreci başlatılırken, enerji altyapısının yeniden inşası da öncelikli alanlar arasında yer aldı. Bu süreçte Türkiye, teknik kapasitesi ve coğrafi yakınlığı sayesinde yeniden yapılandırma çalışmalarına aktif katkı sağlamaya başladı.
Türkiye, daha önce de Suriye'nin kuzeyine sınırlı düzeyde enerji ihracatı gerçekleştirmiş, zaman zaman elektrik iletim hatları üzerinden bölgesel destek sağlamıştı.
DOĞALGAZ HATTI TAMAMLANDI
Bu kapsamda zarar gören doğalgaz boru hatlarının onarılmasıyla 21 Mayıs'ta Kilis'ten Halep'e uzanan bağlantı tamamlandı. Günlük 6 milyon metreküp gaz taşıma kapasitesine sahip hattan ihracat bugün başlayacak. Bu hattan taşınacak gaz, yılda 2 milyar metreküpe ulaşabilecek.
İHRACAT BUGÜN BAŞLADI: 10 SAATE KADAR ÇIKACAK
Söz konusu gaz, Halep'teki doğalgaz santralinde elektrik üretme amacıyla kullanılacak ve yaklaşık 1200 megavatlık elektriğe dönüştürülecek. Böylece mevcutta Suriye'de üretilen elektrik miktarı yaklaşık 2 katına çıkacak. Suriye'de günde 3-4 saat süren elektrik arzı bu destekle 10 saate kadar çıkmış olacak.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 30 Temmuz'da Suriye'ye doğalgaz ihracatında Türkiye'nin Azerbaycan ve Katar'la işbirliği yapacağını duyurmuştu.
Bu kapsamda, Azerbaycan'dan Türkiye'ye gelen doğalgaz, Kilis üzerinden Suriye'ye iletilecek.
ELEKTRİK İHRACATININ DA ARTTIRILMASI PLANLANIYOR
Elektrik desteği sadece doğalgazla sınırlı değil. Türkiye, Suriye'nin kuzeyine elektrik ihracatını da artırmayı planlıyor. Mevcut hatlarla 280 megavatlık elektrik Suriye’ye gönderilecek.
BİRECİK-HALEP ELEKTRİK HATTI TEKRAR DEVREYE ALINACAK
Bakan Bayraktar, öte yandan Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyine elektrik ihracatını mevcut hatlar üzerinden 280 megavata çıkarmayı planladığını ve geçmişte kullanılan yaklaşık 500 megavat kapasiteli Birecik-Halep elektrik hattının da tekrar devreye alınması için çalışmaların sürdüğünü ifade etmişti.
Bayraktar, hattın devreye alınmasıyla toplam yaklaşık 900 megavat elektriğin Suriye'ye ulaşarak yaklaşık 1,6 milyon hanenin ihtiyacının karşılanabileceği bilgisini paylaşmıştı.
Suriye’de 2011'de başlayan iç savaş, ülkenin enerji altyapısında ciddi hasara yol açtı. Özellikle elektrik üretim tesisleri, iletim hatları ve doğal gaz altyapısı büyük ölçüde tahrip olurken, ülkede günlük elektrik arzı birçok bölgede 3-4 saatle sınırlı kaldı.
AÇILIŞ TÖRENİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Suriye Enerji Bakanı Muhammed El-Beşir, Azerbaycan Ekonomi Bakanı Mikayıl Cabbarov ve Katar Kalkınma Fonu Başkanı Fahad Hamad Al-Sulaiti ile Türkiye-Suriye Doğal Gaz Boru Hattı Açılış Töreni'ne katıldı.
BAKAN BAYRAKTAR: "BAĞLARIMIZI GÜÇLENDİRİYORUZ"
Törende konuşan Bakan Bayraktar, "Bugün, ensar şehrimiz Kilis’te tarihi bir ana şahitlik ediyoruz. Yıllardır büyük acılar çekmiş Suriyeli kardeşlerimizle bağlarımızı daha da güçlendiriyoruz." ifadelerini kullandı.
Projede birlikte çalıştıkları Suriye, Azerbaycan ve Katar’a şükranlarını sunan Bakan Bayraktar, Türkiye-Suriye dostluğunun enerji alanındaki nişanesi olarak tanımladığı projenin, bölgeye huzur, ülkelere ve halklara bereket ve refah getirmesini temenni etti.
Suriye'de başlayan yeni dönemle birlikte Türkiye'de misafir edilen Suriyelilerin vatanlarına gönüllü ve güvenli bir şekilde dönmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti:
Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın da bizlere talimatı, Suriye’de yaşamı tekrar normale döndürecek adımların bir an önce atılması oldu. Biz de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı olarak en temel evrensel ihtiyaç olan elektrik tedariki için özellikle enerji altyapısı noktasında neler yapabileceğimizi ele aldık. Bakanlığımızdan iki farklı uzman heyeti Şam’a gönderdik. Heyetlerimiz çalışmalarını çok kısa bir süre içerisinde tamamladı. Kısa, orta ve uzun vadede neler yapabiliriz bunları belirledik.
"ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ SAĞLIYORUZ"
Türkiye olarak, 2017 yılından bu yana Afrin, İdlib gibi bölgelerin enerji arz güvenliğini sağlıyoruz. Elektriği halihazırda 8 ayrı noktadan Suriye’ye ihraç ediyoruz. İhracat kapasitemizi ilk etapta yüzde yüzde 25 daha sonra da ekleyeceğimiz yeni bağlantı hatlarıyla iki katından fazla artırmış olacağız. Çalışmalarımız tamamlandığında bağlantı kapasitemiz 861 megavat’a ulaşacak ve Suriye’deki 1,6 milyon hanenin elektrik ihtiyacını karşılıyor olacağız.
Sayın Bakan El-Beşir ile mayıs ayı başında İstanbul Doğal Kaynaklar Zirvesi vesilesiyle bir araya geldik. Görüşmemizde Suriye’nin savaş sonrası yeniden yapılanma sürecinde elektrik ve doğal gaz altyapısının güçlendirilmesine yönelik teknik destek ve iş birliği imkanlarını ele aldık. Ayrıca, Türkiye olarak bölgesel istikrarın güçlendirilmesi ve Suriye halkının temel enerji ihtiyaçlarının karşılanmasına katkı sunacak her türlü yapıcı iş birliğine hazır olduğumuzu ifade ettik.
İMZALAR ATILDI
Aradan bir ay bile geçmeden mayıs sonunda bu kez biz Şam’a bir ziyaret gerçekleştirdik. Elektrik, doğal gaz ve petrol gibi önemli başlıkları masaya yatırdık. Toplantımızın neticesinde de Enerji, Madencilik ve Hidrokarbon Alanlarında Mutabakat Zaptı’nı imza altına aldık. Bu anlaşma ile ülkelerimiz arasında enerji, madencilik ve hidrokarbon alanlarında iş birliğinin geliştirilmesine yönelik bir çerçeve oluşturduk. Bu kapsamda Halep’teki elektrik santrallerinin ihtiyacı olan doğal gazı, Türkiye’den boru hattıyla sevk etmek için önemli bir adım attık. Kahramanmaraş’ın Türkoğlu ilçesinden gelen 36 inç çapında yaklaşık 93 kilometre uzunluğundaki boru hattını Suriye’ye doğru devam ettirdik. İşte bu hat, bugün bu töreni düzenlediğimiz Türkiye-Suriye sınırında bulunan ve Kilis’in Yavuzlu Köyü’nde yer alan Yavuzlu Ölçüm İstasyonu’na kadar geldi. BOTAŞ hattın Suriye bölümünün alt yapısının hazırlanması ile ilgili olarak Suriye Gaz Şirketi SGC’yle birlikte çalıştı kendilerine her türlü teknik desteği verdi.
GÜNDE 6 MİLYON METREKÜPLÜK KAPASİTE
Gaz akışını başlatacak vanayı çevirecek ve Azerbaycan’dan gelen doğal gazı, Kilis üzerinden Suriye’ye vereceğiz. Yavuzlu Ölçüm İstasyonu’ndan günde 6 milyon metreküplük kapasiteye kadar gaz sevkiyatı gerçekleştireceğiz. Allah’ın izniyle doğal gazı, Halep'e, Halep'ten de Humus'a kadar taşıyacağız. Bu sayede oradaki elektrik santralleri de yakın bir zaman içinde devreye alınacak. İlk aşamada Suriye’ye yılda 2 milyar metreküpe kadar doğal gaz ihracı sağlanabilecek. Bu doğal gaz ile yaklaşık bin 200 megavatlık elektrik santrali faal hale gelecek bu sayede 5 milyon hanenin elektrik ihtiyacını karşılayarak, Suriye’de hayatın normalleşmesine çok ciddi bir katkı yapacak.
AZERBAYCAN'IN DESTEĞİ
Burada elbette can Azerbaycan’a özel bir parantez açmamız gerekiyor. Kederde ve sevinçte bir olduğumuz Azerbaycan, bu projede de desteğini sundu. Azerbaycan devletine ait petrol ve doğal gaz şirketi SOCAR ile Azerbaycan’dan gelen gazın Türkiye-Suriye sınırında teslimine yönelik bir swap anlaşması imzaladık. Hatırlayacağınız üzere benzer bir projeyi mart ayında Nahçivan ile hayata geçirmiştik. Iğdır- Nahçıvan Doğalgaz Boru Hattı ile Nahçıvan’a Türkiye üzerinden kesintisiz doğal gaz akışını başlatmıştık. İşte bugün de Sayın Cabbarov ile yeni bir projenin açılışında iki devlet bir millet şiarıyla beraberiz. İnşallah bugün itibarıyla sevkiyatına başlayacağımız Azerbaycandan gelen doğal gazla Suriye’deki santralleri yakıtla buluşturacağız.
Köklü dostluk ve kardeşlik bağlarımızın bulunduğu Katar’la ilişkilerimiz her alanda hızla gelişiyor. İki ülke arasındaki üst düzey diyalog ve iş birliğini, 2014 yılında tesis ettiğimiz Yüksek Stratejik Komite ile kurumsal bir yapıya kavuşturduk. Bu etkili ve sonuç odaklı mekanizma, zamanla stratejik bir nitelik kazandı. Bunun yansımalarını ekonominin her alanında olduğu gibi enerjide de görüyoruz. Bu anlamda bu Projeye çok önemli bir destek veren Katar devletine de özellikle teşekkür ediyorum.
Yaptığımız bu iş birliğinin ülkelerimiz arasındaki dostluk ve kardeşlik ilişkisini güçlendireceğine olan inancımı tekrar vurgulamak istiyorum. Projemizin tüm bölgeye ve özellikle Suriyeli kardeşlerimize hayırlı olmasını diliyor, projede emeği geçen bütün taraflara ve çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.
